Angola Türkiye İlişkileri

Angola Ülke Tarihi, Angola Türkiye İlişkileri

Angola Türkiye İlişkileri; Angola topraklarında mevcudiyeti bilinen ilk topluluk göçebe Khoi ve San kabileleridir. Daha sonra kuzeyden gelen Bantu halkları bölgeye yerleşmiştir. Angola toprakları 15. yüzyılın sonlarından itibaren Portekiz güçleri tarafından ele geçirilmiş ve iç bölgelerdeki Portekiz hâkimiyeti sınırlı kalsa da büyük oranda sömürgeleştirilmiştir. Özellikle Angola kıyıları Atlantik Okyanusu’ndan Güney Amerika’daki diğer sömürge bölgelerine yapılan köle taşımacılığı için önemli bir merkez olarak kullanılmıştır.

2. Dünya Savaşı sonrası

2. Dünya Savaşı’nın ardından Angola’da başlayan bağımsızlık hareketleri ilk dönemlerde yeterli karşılık bulmamıştır. 1960’lardan sonra sömürge yönetimine karşı silahlı mücadeleye dönüşerek 1975 yılındaki bağımsızlığa kadar devam etmiştir. Portekiz’de 1974 yılında gerçekleştirilen ve “Kadife Devrim” olarak bilinen askerî darbenin ardından sömürgelerden çekilme kararının alınmasıyla birlikte Angola’nın bağımsızlık süreci hızlanmış ve diğer Afrika ülkelerine kıyasla oldukça geç sayılabilecek bir tarihte 11 Kasım 1975’te bağımsızlık ilan edilmiştir. Angola Türkiye İlişkileri .

2002 yılında UNITA lideri Jonas Savimbi’nin öldürülmesinin ardından örgüt silah bırakma kararı almış ve siyasî bir hareket olarak varlığını devam ettirmiştir. Böylece Angola’da çeyrek yüzyılı aşkın bir süre devam eden iç savaş sona ermiştir. Son dönemde özellikle petrol üretimi ile birlikte önemli bir ekonomik fırsat yakalayan Angola’da, yüzyıllar boyu devam eden Portekiz sömürgeciliği ve ardından gelen iç savaşın yıkıcı etkilerini silmek adına yeni bir imkan doğmuştur.

Siyasî Yapı

Başkanlık tipi yönetim anlayışını benimseyen ülkede devlet başkanlığı beş yılda bir gerçekleştirilen seçimlerle belirlenmekte, seçimde en çok oyu alan partinin genel başkanı devlet başkanlığı vazifesini üstlenmektedir. 2010 yılında kabul edilen anayasa ile devlet başkanına oldukça geniş yetkiler verilmiştir. Bakanlar kurulu, anayasa mahkemesi, genel kurmay başkanı, sayıştay ve askeri yüksek idare mahkemesi başkanı, cumhuriyet başsavcısı, valiler ve merkez bankası başkanı devlet başkanı tarafından atanmaktadır. Yine anayasa değişikliği ile başbakanlık makamı lav edilmiş ve yerine cumhurbaşkanı yardımcılığı makamı ihdas edilmiştir. Yasama organı 220 üyeli ulusal meclis tarafından temsil edilmektedir.

Ekonomik Durum

Angola doğal kaynakları bakımından son derece zengin bir ülkedir. Ülke geniş petrol yataklarına ayrıca doğalgaz ve elmas başta olmak üzere çeşitli doğal kaynak rezervlerine sahiptir. Günde yaklaşık 1,5 milyon varil üretimle Angola, Nijerya’dan sonra Sahraaltı Afrika’daki en büyük ikinci petrol üreticisidir.

Dünya petrol fiyatlarının artması ile birlikte 2002-2012 yılları arasında ortalama yıllık %11 gibi bir büyüme oranı yakalayan Angola ekonomisi 130 milyar ABD Doları büyüklüğündeki bir Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYİH) erişmişti. Bununla birlikte, ekonomisi büyük ölçüde ham petrol ihracatına bağımlı olan Angola, 2014 yılından bu yana petrol fiyatlarında görülen düşüşten olumsuz etkilenmiştir. 2019 yılı tahminlerine göre GSYİH 92,1 milyar ABD Doları, kişi başına düşen GSYİH ise satın alma gücüne göre kişi başına gelir 3.060 ABD Dolarıdır. Angola’nın 2018 yılı ihracatı 40,6 milyar ABD doları, ithalatı ise 16 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Başlıca ihraç malları ham petrol ve elmas iken, başlıca ithal ürünleri teknik teçhizat, makine, tüketim malzemeleri, ilaç, gıda ve tekstildir.

Angola Türkiye İlişkileri

Türkiye, Angola'yı bağımsızlığını kazandığı 1975 yılında tanımıştır. Luanda Büyükelçiliğimiz 1 Nisan 2010 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır. Angola hükümetinin Ankara Büyükelçiliğinin resmi açılışı da 4 Nisan 2013’de gerçekleşmiştir. Angola ile Türkiye arasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin her veçhesinde ivme ve içerik kazanılması ve ortaklık altyapısının oluşturulması; ayrıca bu çerçevede iki ülke yetkililerinin karşılıklı ziyaretlerinin arttırılması hedeflenmektedir.

Angola ile ikili ticaret hacmimiz 2019 yılı itibariyle yaklaşık 212 milyon ABD Doları tutarındadır. Bu ülkeye yapılan ihracatımız Angola’daki ekonomik sıkıntılar nedeniyle 2014 yılından bu yana düşüş yaşamıştır. 2017 yılından günümüze gerçekleşen artış halen 2014 yılının gerisindedir. Başlıca ihracat kalemlerimizi gıda, tekstil, hazır giyim, beyaz eşya ve makine oluşturmaktadır. Bununla birlikte, Angola ile ticaretimizin bavul ticareti ve üçüncü ülkeler üzerinden Angola pazarına sokulan mallar dikkate alındığında resmi kayıtların üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.

Ülkemiz Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı Başkanlığı (TİKA) aracılığıyla çeşitli alanlarda Angola’ya kalkınma yardımlarında bulunmaktadır. Hükümetimiz tarafından Angolalı öğrencilere 1992’den bu yana Türkiye Bursu verilmektedir.