Burundi Türkiye İlişkileri

Burundi Ülke Tarihi, Burundi-Türkiye İlişkileri

Ülke Tarihi

Burundi, sömürge yönetimlerinden önce, 17. yüzyıl’dan itibaren Afrika Kıtası’nın Göller Bölgesi’nde, kendi halinde krallıkla yönetilen, kendisine ait gelenek ve yönetim yapısı olan bir ülkedir. Sömürge yönetimlerinden önce çok sınırlı da olsa Nil nehri’ni takip ederek Tanzanya, Uganda üzerinden gelen Müslüman gezginlerle temasları olmuştur.

Burundi, Batı Afrika bölgesinde olduğunun tersine, ancak 1800’lü yıllarda sömürge ülkeleri ile karşılaşmıştır. Sömürge ülkelerinin geç gelmesinin nedeni ise bu bölgeye karayolu ile ulaşmanın imkansız ve verimsiz olmasıdır. Ancak 1870 yılında bir Alman gezgin Tanganyika Gölü’nü takip ederek ilk defa Burundi’ye ulaşmıştır. Burundi’de o zamanlar bir krallığın olduğunu ve kralın yanında müslüman cemaati temsil eden bir temsilcinin bulunduğunu ifade etmektedir. Bundan sonra, Afrikanın sömürgeleştirilmesinde geç kalan Almanlar 1890 yıllarında yine Tanganyika gölünü izleyerek Burundi’ye ulaşmışlardır. İlk başlarda Almanlara karşı direnen Burundi Kralı Mwami Mwezi Gisabo, 6 Haziran 1903 yılında Almanlarla anlaşma imzalayarak sömürge olmayı kabul etmiştir.

Afrika’nın diğer bölgelerinde olduğu gibi Burundi de 1960 yılında Belçika’dan ayrılarak meşruti bir krallık olarak bağımsızlığını ilan etmiştir. 1964 yılında ise krallıktan cumhuriyet rejimine geçmiştir. Bağımsızlığından hemen sonra 2000 yılına kadar Hutu ve Tutsiler arasında amansız ve kanlı çatışmalar ve katliamlar yaşanmıştır. Esasında, bu çatışmaların en önemli nedeni, Belçika yönetiminin azınlıkta olan Tutsileri yönetime getirmeleri ve çoğunlukta olan ve tarihi süreç içerisinde Tutsilerle birlikte yönetimi paylaşmış olan Hutuları yönetim, eğitim ve din alanlarından tamamen dışlaması olmuştur. Daha sonraki yıllarda bağımsızlık yanlısı olan Tutsiler’e karşı bu sefer de çoğunlukta olan Hutuları destekleyen Belçika ülkedeki etnik çatışmanın daha da artmasına neden olduğu söylenilmektedir.

Siyasî Yapı

Burundi Cumhuriyeti, 1962 yılında Belçika’dan bağımsızlığını kazanmıştır. Parlamento, Ulusal Meclis’ten oluşur. Seçimler 5 yılda bir olur. Cumhurbaşkanı 5 yılda bir, en fazla iki dönem üst üste ve halkoyuyla seçilir. Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı tarafından atanır. 2005 yılında Senato ve Ulusal Meclis, Pierre Nkurunziza’yı Cumhurbaşkanı seçmiştir. 2010 ve 2015 yıllarında ise halkoyuyla tekrar Cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Ekonomik Durum

Burundi Cumhuriyeti, en az gelişmiş ülkelerden biridir. Ülke ekonomisi, ekilebilir toprakların azlığına rağmen, işgücünün %90’ının istihdam edildiği tarıma dayanmaktadır. Milli gelirin %30'u tarımsal faaliyetlerden elde edilmektedir. En önemli tarım ürünleri kahve ve çaydır. Ülke ihracatının %93'ünü kahve oluşturmaktadır. Fakat ihracat, Burundi ekonomisinin çok küçük bir kısmını teşkil etmektedir. Hükümet, kahve sektörünün serbestleştirilmesi ve enerji sektörünün geliştirilmesi gibi ekonomik yapısal reformları da hayata geçirmeye çalışmaktadır.

İmalat sektörü gelişmemiş olup, sınai faaliyetler hemen hemen hiç yoktur. Nikel, uranyum, kobalt, bakır gibi bazı madenlere sahip olsa da maden sektörü de gelişmemiştir. Bu nedenler, ekonomik büyümeyi kısıtlamaktadır. İhracat, işçi dövizleri ve doğrudan yabancı yatırımlar Burundi Cumhuriyeti’nin en önemli döviz kaynaklarıdır.

Angola Türkiye İlişkileri

Türkiye’nin, ülkede Büyükelçilik açma süreci Haziran 2017 itibariyle başlatılmıştır. Diplomatik olarak Burundi’ye Türkiye’nin Kampala Büyükelçiliği akreditedir. İkili ticaret hacmi, 2016 yılında 1,9 milyon ABD doları olarak kaydedilmiştir. Türkiye’den Burundi’ye, “Türkiye Bursları” kapsamında yüksek öğrenim bursları tahsis edilmektedir.